Monumenten(wacht) in cijfers

Vanuit haar jarenlange ervaring beschikt Monumentenwacht over een schat aan informatie over de toestand van het onroerend erfgoed in Vlaanderen. Tot nu toe bleven deze gegevens echter verborgen in onze eigen databanken. Dankzij een eenmalige subsidie van de Vlaamse overheid komt hier nu verandering in, en wordt heel wat informatie voor het eerst ontsloten.

In overleg met het agentschap Onroerend Erfgoed werd in 2020 een monitoringstraject opgestart. De hoofddoelstelling van deze opdracht was het in kaart brengen van de fysieke toestand van het onroerend erfgoed in het ledenbestand van Monumentenwacht, en het op jaarlijkse basis opvolgen van de evolutie van de toestand van dit onroerend erfgoed. Daarnaast wenste Monumentenwacht een beter zicht te krijgen op de impact van de eigen werking op de toestand van het erfgoed.

Het onroerend erfgoed in Vlaanderen verkeert over het algemeen in een goede staat. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Monumentenwacht, op basis van dertig jaar inspecties in de vijf Vlaamse provincies. Zowat 80% van de gebouwen aangesloten bij Monumentenwacht krijgt een goede score, en dat cijfer zit de voorbije jaren zelfs in stijgende lijn. Kerken, kapellen en privé-woningen scoren daarbij opmerkelijk hoger dan kastelen en molens.

De monumentenwachters voeren jaarlijks meer dan 1000 inspecties uit, waarbij telkens een score wordt toegekend aan de toestand van de gebouwen. Uit een analyse van al die cijfers blijkt dat de helft van de monumenten de afgelopen twintig jaar een score ’uitstekend’ of ‘goed’ kreeg. Nog eens 30% van de gebouwen bleek in een ’redelijke’ staat zijn. Deze cijfers zitten overigens in stijgende lijn: de voorbije vijf jaar haalde zelfs 86% van de monumenten een score ‘redelijk’, ‘goed’ of ‘uitstekend’. Slechts 5% scoorde ‘slecht’ tot ‘zeer slecht’.

Om alle cijfers nog beter te kunnen interpreteren voerde Monumentenwacht in 2021 ook een uitgebreide bevraging uit bij haar leden. Drie kwart van de eigenaars en beheerders gaf aan dat ze effectief aan de slag gaan met de adviezen die Monumentenwacht in haar rapporten formuleert. Minstens de helft van de respondenten ervaart alle onderhouds- en herstellingswerken over het algemeen als positief. Werken aan daken, dakgoten en regenwaterafvoer, en het verwijderen van begroeiing op of rond het gebouw, hebben volgens hen de meest positieve impact. Wel geven ze aan dat het vaak een grote uitdaging is om goede uitvoerders voor dit type werken te vinden.

Ten slotte bleek dat de eigenaars en beheerders van onroerend erfgoed heel wat aandacht voor duurzaamheid hebben. Bijna de helft heeft de voorbije jaren maatregelen genomen om de energieprestaties te verbeteren. De populairste ingrepen zijn het optimaliseren van de verwarmingsinstallatie, het isoleren van daken en het plaatsen van isolerende beglazing. Minstens drie vierde van de respondenten ervaart de impact bij alle ingrepen als positief.

Sinds september 2021 monitort Monumentenwacht systematisch de tevredenheid van zijn leden, aan de hand van een korte bevraging die na iedere dienstverlening wordt uitgestuurd. Daaruit blijkt dat onze dienstverlening een gemiddelde tevredenheidsscore van 9,1 op 10 krijgt!

Binnenkort publiceren we een uitgebreider artikel over de resultaten.

Deze pagina biedt slechts een samenvatting van onze cijfers.