Monumentenwacht monitort houtborende insecten in Heilig Kruiskerk in Turnhout
In de Heilig Kruiskerk in Turnhout is er een sterk vermoeden van aantasting door houtborende insecten. De omvang en de activiteit is echter niet duidelijk. Aangezien het uitvliegseizoen van houtborende insecten loopt van begin maart tot eind augustus, was het dan ook het ideale moment voor Monumentenwacht interieur om een monitoringsproject op te starten.
Eerst werden alle nagelvaste en roerende houten onderdelen van het interieur grondig geïnspecteerd op zoek naar hoopjes boormeel en insecten. De interieurwachters staken vervolgens de handen uit de mouwen: lambriseringen, altaren en beelden waar een vermoeden van aantasting was, werden grondig gestofzuigd om het aanwezige boormeel en de insecten op en rond de objecten te verwijderen. Dit maakt de visuele controle na het uitvliegseizoen veel gemakkelijker. Aangetaste objecten met geringe erfgoedwaarde, zoals recente kerkstoelen, werden apart geplaatst zodat ze (definitief) uit de kerk konden verwijderd worden.
Op een aantal plaatsen werden vervolgens plakvallen uitgezet. Dit is een goedkoop en eenvoudig monitoringsysteem. Vaak wordt dit gecombineerd met het aanbrengen van detectiepapier. Tijdens het paarseizoen (vanaf maart) knagen volwassen kevers een gaatje door het oppervlak van het hout naar buiten om vliegend of kruipend op zoek te gaan naar een nieuwe partner. Zowel de vliegende als de kruipende insecten die de plakval passeren raken vast in de lijmlaag. Het systeem is echter niet waterdicht: enkel de toevallige passanten worden gevangen! Daarom is het belangrijk om ook na het uitvliegseizoen de houten objecten opnieuw grondig te inspecteren en op zoek te gaan naar nieuwe hoopjes boormeel en dode insecten. Zo wordt actieve aantasting opgespoord. De gevonden en gevangen insecten worden gedetermineerd en de omvang van het probleem wordt grondig in kaart gebracht. Op basis van alle verzamelde gegevens wordt een plan van aanpak opgemaakt. Op deze manier is enkel een beperkte en lokale bestrijding mogelijk en zijn dure en toxische bestrijdingsmethoden zeker niet altijd nodig.
Monitoring is hoofdzakelijk een waarschuwings- of detectiesysteem en is erg cruciaal voor insectenbeheersing. Een bestrijdingsmethode is het niet, al kan een doorgedreven monitoring de omvang van een aantasting wel sterk beperken. Door overwegend volwassen insecten te vangen, doorbreek je immers hun verdere levenscyclus en wordt het risico gereduceerd.
