Tip: schoonmaken van tegelvloeren
Voor Monumentenwacht is het doel van schoonmaken:
verdere schade voorkomen door vuil weg te nemen voordat het in de tegel
dringt en door krassende deeltjes te verwijderen voordat ze slijtage
veroorzaken. In de onderhoudstip 'Onderhoud van keramische en
cementtegelvloeren' wordt daarop ingegaan. De nuttige tips die hieronder
worden gegeven, zijn integraal uit de brochure overgenomen.
Voor Monumentenwacht is het doel van schoonmaken: verdere schade voorkomen door vuil weg te nemen voordat het in de tegel dringt en door krassende deeltjes te verwijderen voordat ze slijtage veroorzaken. In de onderhoudstip 'Onderhoud van keramische en cementtegelvloeren' wordt daarop ingegaan. De nuttige tips die hieronder worden gegeven, zijn integraal uit de brochure overgenomen.
Poetsadvies is vaak maatwerk: het hangt af van de ligging, het gebruik, de toestand en de aard van de tegels. Raadpleeg daarom best uw monumentenwachter interieur. Probeer reinigingstechnieken en -producten eerst uit op een kleine testzone om te verzekeren dat de resultaten technisch en esthetisch geschikt zijn en dat ze de vloer niet beschadigen.
Enkele algemene principes:
* Meestal volstaat het de vloer droog te reinigen.
* Droog reinigen is doorgaans veiliger dan nat en gaat altijd aan nat reinigen vooraf.
* Een historische tegelvloer adequaat schoonmaken is bijna altijd handmatig en dus tijdsintensief.
* Pre-industriële en ambachtelijke tegels, met op lage
temperatuur gebakken poreuze scherf, zijn veel moeizamer te reinigen en
moeten met de nodige omzichtigheid behandeld worden.
* Industriële keramische tegels met relatief harde
scherf zijn veel minder fragiel en kunnen doorgaans probleemloos
schoongemaakt worden, maar absoluut niet met de huidige industriële
reinigingstechnieken!
NIET REINIGEN?
Wanneer een waardevolle vloer in slechte staat is, bijvoorbeeld een
tegelvloer met afschilferend glazuur, houdt elke vorm van schoonmaken
een risico in op verdere schade. Reinigen is evenmin aangewezen als er
stukjes losliggen of opstuwen. Toch zijn er argumenten om zelfs in dat
geval voorzichtig droog te reinigen en bijvoorbeeld zouten en kalkstof
lokaal weg te nemen, bijvoorbeeld bij een verpoederende bepleistering.
PLAATSELIJKE DROGE REINIGING
Werk bij losliggende stukjes of voegjes desnoods met een zachte
handborstel of zachte make-upkwast. Het losgekomen vuil kan opgedept
worden met een goed uitgeknepen vochtige spons of opgezogen met een
(museum)stofzuiger met instelbare zuigkracht en een nylonkous of gaasje
over de zuigmond, zodat fragmenten er niet mee in verdwijnen.
VOLLEDIGE DROGE REINIGING
Keramische en cementtegelvloeren kunnen in alle gevallen het best alleen
droog gereinigd worden. Gebruik bij vloeren in redelijke staat een
stofzuiger met een zachte, flexibele borstel. Zorg dat de stofzuigmond
geen krassen maakt, klap de borstel dus altijd uit en vervang deze
tijdig. Reinig vloeren die ooit een beschermlaag van was hebben
gekregen, uitsluitend droog, want met water vormt zich een wit waas op
het oppervlak.
PLAATSELIJKE VOCHTIGE REINIGING
Reinig indien nodig plaatselijk door met een plantenspuit water te
vernevelen en neem dat direct op. Met een goed uitgeknepen spons met
gedemineraliseerd water kan ook dikwijls veilig plaatselijk gereinigd
worden, zelfs op oude geglazuurde tegels.
NATTE REINIGING
Gebruik zo weinig mogelijk water om vocht- en zoutschade aan de tegel en
de mortel te voorkomen. Reinig daarom altijd met uitgewrongen
poetsmaterialen zoals sponzen, dweilen of moppen en giet nooit emmers
uit op de vloer.Warm water is dikwijls al een effectief
reinigingsmiddel. Schoonmaken met regenwater is trouwens warm aan te
bevelen: het is veel zachter dan leidingwater en geeft geen kalkaanslag.
Voeg indien nodig een beetje detergent toe, maar niet te veel, want
resten vormen een lelijke film op het oppervlak.
Tegelvloeren nat schoonmaken
De beste werkwijze omvat drie bewegingen. Neem twee emmers:één met sop
en één met zuiver water. Gebruik drie microvezeldweilen:één voor de
emmer met sop, één voor de emmer met zuiver water en één droge. Bij een
erg oneffen vloer geven katoenen moppen een beter resultaat, ook in
drievoud! Reinig de vloer eerst droog met de stofzuiger met borstel. Ga
er daarna overheen met de dweil met sop en laat 10 tot 20 minuten
inwerken. Spoel na met de uitgewrongen dweil met zuiver water. Ga er tot
slot over met de droge dweil.
Industriële tegels van keramiek of cement
* Welk detergent is geschikt voor industriële tegels
van keramiek of cement? Dat is jammer genoeg niet makkelijk te
beantwoorden omdat de samenstelling van veel op de markt beschikbare
producten niet wordt prijsgegeven en/of heel snel verandert. En omdat ze
bijna nooit wetenschappelijk getest worden op historische tegelvloeren.
Kies best een detergent dat niet-ionogene oppervlakte-actieve stoffen
bevat (sommige ecologische schoonmaakmiddelen of babyshampoo). Sop met
Marseillezeep (het zuivere product, geen product met geur of toevoeging
van Marseillezeep!) geeft doorgaans ook een goed resultaat. Los een
handvol vlokken zuivere witte Marseillezeep op in 10 liter warm water en
laat ze zwellen en oplossen.
* Gebruik gerust groene pannensponsjes bij vuile industriële keramische en cementtegels.
* De tegels kunnen uitzonderlijk eenmalig geschuurd
worden met nat, fijn, wit zand of puimsteenpoeder. Nadien volgt best de
gewone reiniging met sop. Herhaal dit echter niet, want dan ontstaat
schade.
Pre-industriële tegels
* Bij poreuze aardewerktegels en pre-industriële
tegelvloeren worden er hogere eisen gesteld aan het detergent: gebruik
bij voorkeur een pH-neutraal en non-ionogeen conserveringsdetergent.
* Gebruik voor poreuze aardewerktegels liefst gedemineraliseerd water.
* Vernevel eerst water met een plantenspuit en breng daarna pas het sop aan, dat vermindert het risico op vlekken.
* ‘Boomse’ 19de en 20ste-eeuwse plavuizenvloeren in
goede staat kunnen, alleen als het absoluut noodzakelijk is, met een
borstel geschuurd worden, met kleine hoeveelheden sop. Doe dat zeker
niet te vaak.
Wil je meer lezen over onderhoud van tegelvloeren? Kijk in onze 2 brochures over tegelvloeren: Onderhoud van natuursteenvloeren en Onderhoud van keramische en Cementtegelvloeren.
