Onderhoud van ruïnes
Ook al hebben veel ruïnes al eeuwen getrotseerd, toch hebben ze nood aan permanent onderhoud, meer nog dan gebouwen in functie. Doordat hun originele bescherming tegen weerselementen, zoals daken, ramen, deuren, afwerklagen … verdwenen zijn, hebben weer en wind er vrij spel. Dat is vooral schadelijk voor bouwelementen die niet bedoeld waren om ‘buiten’ te staan. Ook de stabiliteit van de constructie kan grondig verstoord worden door ontbrekende daken, vloeren, delen van muren ...
Met gericht, zacht onderhoud op maat kan dit verval afgeremd worden. De kunst is om het evenwicht te vinden tussen het behoud van de cultuurhistorische waarde – met eventuele ontsluiting – en de natuurwaarde die zich intussen meester gemaakt heeft van de site.
Deze onderhoudstip wil eigenaars/beheerders van ruïnes ondersteunen in het behoud van dit unieke erfgoed. Wat zijn de schadefactoren en degradatieprocessen die een bedreiging (kunnen) vormen voor de instandhouding van dit erfgoed? En hoe kunnen we ruïnes in een goede toestand brengen, houden en voor (verdere) schade behoeden. Onze nadruk ligt op onderhoud; voor herstel en restauratie verwijzen we naar specialisten.
In deze onderhoudstip geniet de omgang met eventuele archeologische erfgoedwaarden speciale aandacht. Vaak is een ruïne het enige zichtbare restant van de lange bouw- en gebruiksgeschiedenis van een plek. Soms is ze zelf het resultaat van archeologische opgravingen. Naast de bovengrondse sporen van de bouwevolutie (zoals bouwsporen in het muurwerk), kunnen ook de ondergrond en het (micro)reliëf van de site archeologische informatie bevatten. Dit geldt trouwens niet alleen voor ruïnes maar voor de meeste historisch gegroeide gebouwencomplexen.