Duurzaam omgaan met erfgoed: leden van Monumentenwacht aan het woord (1)
Lieven Vergauwen, secretaris kerkfabriek Sint-Amandus, Uitkerke
Hoe kunnen we op een duurzame manier zorgen voor ons erfgoed, met aandacht voor onze planeet, maar ook rekening houden met de erfgoedwaarde en historiek van een gebouw? Monumentenwacht gaat in gesprek met eigenaars van historische panden, die hun ervaringen delen over duurzaamheid en erfgoedzorg.
Voor het eerste interview van deze reeks laten we Lieven Vergauwen aan het woord, secretaris van de kerkfabriek Sint-Amandus in Uitkerke. Als je vanuit Brugge deze Blankenbergse deelgemeente inrijdt, valt de spitse toren van de neogotische Sint-Amanduskerk meteen op. Minder opvallend is de rij zonnepanelen op het dak van het schip. Deze toevoeging is het resultaat van een zoektocht die de kerkfabriek van Sint-Amandus ondernam om de kerk te voorzien van groene energie.
Je bent secretaris van de kerkfabriek van Sint-Amandus. Hoe lang oefen je deze functie al uit? Wat was je drijfveer om je schouders te zetten onder het beheer van de kerk?
Lieven: "Ik ben sinds 2008 lid van de kerkfabriek en werd direct secretaris. Ik werd door een medeleider van de scouts gevraagd om die functie op te nemen, hijzelf was toen penningmeester. Na een engagement van vele jaren in de structuren van Scouts & Gidsen Vlaanderen en enkele jaren lidmaatschap van een vzw die de lokale scoutsgroep ondersteunde, had ik op dat moment geen speciale vrijwilligerstaken meer opgenomen. De vraag kwam als een verrassing, maar het mogen helpen aan het beheer van dit prachtige gebouw in het centrum van Uitkerke leek me een mooie taak. De kerk is opgenomen in de inventaris bouwkundig erfgoed, maar is niet beschermd."
Hoe is het idee gegroeid om zonnepanelen te leggen op het dak van de kerk?
"Na een infomoment van Ecokerk en de oproep van de paus om ook zelf iets te doen aan de klimaatproblematiek (in de encycliek 'Laudato si’ uit 2015) besloten we als kerkraad om ook voor de kerk zelf te investeren in duurzaamheid. We hadden reeds ervaring met het plaatsen van zonnepanelen: nadat we eerst zonnepanelen hadden geplaatst op de nieuwbouw ter vervanging van onze medepastorie, werden er ook voorzien op het ontmoetingscentrum. Het idee groeide toen om via ‘energiedelen’ het dak van de kerk ter beschikking te stellen van de gemeenschap. Dit bleek echter een onmogelijke opdracht."
Jullie plan om zonne-energie van de kerk te
delen, liep niet van een leien dakje. Welke obstakels kwamen jullie
tegen tijdens het proces?
"Ik contacteerde heel wat instanties in verband met energiedelen. Telkens opnieuw bleek de wetgeving ter zake nog niet geheel klaar. Het werd een zoektocht die twee jaar duurde en die tenslotte werd afgesloten. Energiedelen via het ter beschikking stellen van het dak van de kerk bleek veel te omslachtig en als kerkfabriek kunnen we geen bedrijf opstarten om dit in eigen handen te nemen. Als eindconclusie legden we toen 19 panelen om zo voor de kerk zelf energie te kunnen voorzien."
Wat zou je vandaag anders aanpakken?
"De zoektocht naar energiedelen er van tussen laten. Het kostte ons heel veel moeite en we hebben er helaas geen resultaat mee kunnen bereiken."
Wat is jouw grootste les uit het hele project?
"Dat je als kleine verbruiker met zin om je infrastructuur te delen, op een muur botst die erg moeilijk te doorbreken is. Hopelijk verandert dit in de toekomst."
Sinds 2008 is de kerkfabriek lid van Monumentenwacht. Hoe is jullie ervaring met de monumentenwachters?
"We zijn zeer tevreden over onze samenwerking. We konden op hun steun rekenen bij verschillende dossiers die lopen over het beheer van onze kerk: herstel van de torenspits, nieuwe ramen van de sacristie, herstel van de verwarming, het vernieuwen van de glas-in-loodramen in het koor van de kerk, … De monumentenwachters staan steeds voor ons klaar met deskundig advies."
(foto rechts: de leden van de kerkfabriek ten tijde van de plaatsing van de zonnepanelen)
Meer weten?
Op de website van het agentschap Onroerend Erfgoed vind je meer informatie over de installatie van zonnepanelen op erfgoedgebouwen.
