In de kijker: de Pitsaerhoeve in Rumsdorp

Pitsaer

De Pitsaerhoeve aan de Spikkaertstraat in Rumsdorp (Landen) bestaat uit een woning, een hoeve, stallingen, schuren en een watermolen. Nadat huis, hoeve en vooral watermolen beschermd werd voor hun industriële – archeologische waarde in 1999, stelde Hubert Pitsaer zich enorm veel vragen: “Waarom? Wat nu? Wat gaat er veranderen? Kan ik er tegen ingaan of moet ik ermee leven?” Gelukkig zag hij snel de positieve kant van de zaak.

http://www.monumentenwacht.be/sites/www.monumentenwacht.be/files/imagecache/indekijker_photo_medium/foto_luc_de_sager.jpg

Meer dan 80% van de gebouwen is beschermd (MB van 19 maart 1999). De huidige Pitsaermolen en de net gerestaureerde Sint-Gilliskapel zijn ingeplant op een vermoedelijk 13de eeuwse feodale structuur. De site vormt een geheel met de beschermde motte van Rumsdorp en is gelegen in een parkgebied omringd door enkele sierbomen. De reden om over te gaan tot de bescherming van dit geheel was vooral de watermolen daterend van 1860.

http://www.monumentenwacht.be/sites/www.monumentenwacht.be/files/imagecache/indekijker_photo_medium/evb1.jpg

“Bij de eerste kontakten met Erfgoeddienst van Leuven vernam ik het bestaan van Monumentenwacht. Zij vertelden me dat Monumentenwacht nuttig was om vlotter onderhoudsdossiers in te dienen en vooral om prioriteiten in onderhoudswerk te bepalen.”

In 2003 stelde Monumentenwacht Vlaams-Brabant zijn eerste rapporten voor de hoeve op. De heer Pitsaer legde prioriteit bij de oudste gebouwen: de prachtige paardenstal met gewelven en 4 smalle colonnes opgericht rond 1787, en de watermolen daterend van rond 1860.

“De boerderij is nog altijd in functie voor akkerbouw, maar de oorspronkelijke stallen worden niet meer als dusdanig gebruikt. De economische waarde is thans zeer gering. De langschuur heeft gelukkig nog voldoende ruimte om ook modern materiaal onder te brengen. Maar om onderhoud te motiveren is het noodzakelijk ook een of andere functie te vinden voor de stallen, die goedgekeurd kan worden in het kader van de bescherming van de gebouwen.”

http://www.monumentenwacht.be/sites/www.monumentenwacht.be/files/imagecache/indekijker_photo_medium/e87_0.jpg

De paardenstal is een mooi voorbeeld van 18de-eeuwse architectuur. Het is een mooi gewelfde ruimte met natuurstenen zuilen. Zij bestond al vóór de veldslag van Neerwinden in 1793 en het is merkwaardig dat de gebouwen toen niet verwoest werden.
“In de 19de eeuw waren de boeren fier op hun paarden, zoals nu op hun tractoren. Het was dus normaal dat er meer aandacht besteed werd aan de paarden (een belangrijk kapitaal) en hun comfort.”

Hubert Pitsaer woont in de Pitsaerhoeve sinds zijn geboorte. De hoeve is al 8 generatie eigendom van de familie Pitsaer. De oprichting van de gebouwen is vooral het werk van de 6 eerste generaties. De 1ste, 2de, 3de, 5de en 6de generatie breidden vooral de hoeve uit. De 4de en 5de generatie richtten een nieuw woonhuis op. De molen werd rond 1870 herbouwd door de 4de generatie Pitsaer’s. De opbouw was dus gestaag tussen 1787-1890 met een zekere eenheid van stijl. Zo zijn de gevels overal afgeboord met dezelfde muizentandfriezen. Daarna heeft de 7de generatie (vader van Hubert Pitsaer) enkele bijgebouwen afgebroken, maar nu staat Hubert Pitsaer, als 8de generatie, in voor het onderhoud!

http://www.monumentenwacht.be/sites/www.monumentenwacht.be/files/imagecache/indekijker_photo_medium/e30.jpg

“Monumentenwacht is nuttig om prioriteiten op te sporen. Zelfs met onderhoudspremies van 40% blijven onderhoudswerken toch een ingewikkelde en dure zaak. Ik heb steeds een of ander dossier in afwachting. Momenteel lopen voor het woonhuis dossiers voor het plaatsen van monumentenglas en het vernieuwen van een zinken dak. Daarnaast zijn er ook onderhoudswerken aan de grote schuur gepland.”

http://www.monumentenwacht.be/sites/www.monumentenwacht.be/files/imagecache/indekijker_photo_medium/e27.jpg

Momenteel volgt Monumentenwacht ook scheuren op in de voormalige paardenstallen (westelijke vleugel). Tijdens een inspectie in 2012 werden deze ontdekt, die voorheen praktisch nog niet aanwezig waren. Daarom plaatste Monumentenwacht een scheurmeter om zo uit te maken wat er juist aan de hand is en/of ze bewegen en toenemen.

Hubert Pitsaer vraagt regelmatig advies bij Monumentenwacht Vlaams-Brabant over hoe hij onderhoudswerken best laat uitvoeren. Hij vindt het ook belangrijk moeilijk te bereiken plaatsen te laten controleren en stelt daarvoor een hoogtewerker ter beschikking van onze monumentenwachters. Zo zorgt hij ook mee voor de veiligheid van onze wachters, waar wij hem uiteraard dankbaar voor zijn!

http://www.monumentenwacht.be/sites/www.monumentenwacht.be/files/imagecache/indekijker_photo_medium/evb.jpg

Hubert Pitsaer heeft geen idee van welke toekomst de gebouwen nog te wachten staat: “Ik heb twee kinderen die nog het leven willen ontdekken. Zij weten dat de hoeve veel betekent voor hun vader, maar ook dat het een symbool blijft bij de oudere generatie van het dorp. Elke generatie moet zichzelf uitvinden en kijken hoe ze oude gebouwen aan het hedendaagse kunnen aanpassen.
Ik hoop dat ze genoeg energie en inspiratie hebben, om van de Pitsaerhoeve iets te willen maken.”

Monumentenwacht is nuttig om prioriteiten op te sporen. Zelfs met premies blijven onderhoudswerken toch een ingewikkelde en dure zaak.
Hubert Pitsaer - Eigenaar Pitsaerhoeve Rumsdorp
Pitsaershoeve